Σχόλια του ΟΡΑΜΑτος για την ΚΥΑ Δυτικής Μήλου
και για το τι πρέπει να κάνουμε.
Φύλλο ΟΡΑΜΑτος Μαρτίου 2007
Από τις αρχές του 2002 που γνωστοποιήθηκε το προταθέν από τον μελετητή Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τη θεσμοθέτηση της περιοχής και για όλο το διάστημα μέχρι σήμερα το ΟΡΑΜΑ δημοσίευσε επανειλημμένα και υποστήριξε προς κάθε κατεύθυνση την εξής θέση:
Το ότι η περιοχή έχει μπει στο Natura 2000 από το 1996 και ότι οφείλει αναπόφευκτα να θεσμοθετηθεί σε Προστατευόμενη Περιοχή είναι γεγονός μη αναστρέψιμο. Άρα δεν έχει νόημα ούτε να κραυγάζουμε άναρθρη άρνηση και να σκιαμαχούμε λαϊκίζοντας αλλά ούτε και να στρουθοκαμηλίζουμε αποφεύγοντας την ουσία του θέματος. Γιατί η ουσία του θέματος δεν ήταν πια αν θα γίνει ή δε θα γίνει η προστατευόμενη περιοχή αλλά με ποιες συγκεκριμένες διατάξεις θα θεσμοθετηθεί. Το ΟΡΑΜΑ από την πρώτη στιγμή επεσήμανε τα δυσμενή σημεία του σχεδίου του ΠΔ και πρότεινε, εγγράφως και προς όλους, τις αναγκαίες αλλαγές διατάξεων αλλά και προσθήκες για τους όρους και κανόνες που θα ισχύσουν στην περιοχή, τη διάρθρωσή της, την οργάνωση της διαχείρισής της, ανταποδοτικά μέτρα κλπ, που θα συγκροτούσαν συνολικά ένα πιο ευνοϊκό πλαίσιο, με κίνητρα για την ανάπτυξη οικολογικού τουρισμού στην περιοχή, ώστε να αποβεί όχι μια "απαγορευμένη περιοχή" αλλά μια περιοχή οικο-ανάπτυξης προς το συμφέρον των κατοίκων της και όλων των Μηλιών. (Αυτό άλλωστε είναι και το σύγχρονο πνεύμα για τη διαχείριση προστατευόμενων περιοχών διεθνώς. Δεν θέλει απόλυτα απομονωμένες νησίδες αλλά ενσωμάτωσή τους στον οικολογικό, οικονομικό και κοινωνικό περίγυρο. Ενεργός αειφορική διαχείριση και ανάπτυξή τους, που να εξασφαλίζει βεβαίως την προστασία της φύσης αλλά και να μην αποκλείει τις συμβατές με αυτήν ανθρώπινες επιχειρησιακές και άλλες δραστηριότητες. Έτσι που ο κόσμος να θέλει, να θεωρεί συμφέρον την προστασία και διατήρηση του κάλλους της περιοχής κι όχι να είναι η προστασία επιβαλλόμενη από απαγορεύσεις και περιορισμούς). Δηλαδή το ΟΡΑΜΑ πρότεινε αυτά που θα μετέτρεπαν το εμφανιζόμενο πρόβλημα (του αποκλεισμού της περιοχής λόγω της προστασίας του περιβάλλοντος) σε αναπτυξιακή ευκαιρία για το νησί μας μέσα από έναν επαναπροσανατολισμό του τουρισμού μας προς έναν τουρισμό με κυρίαρχα περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Με δυο λόγια το πώς να κάνουμε την προστατευόμενη περιοχή αξιοποιήσιμο τουριστικό προϊόν του νησιού μας. Να προβάλλουμε και να πουλάμε "Φυσικό Πάρκο Δυτικής Μήλου".
Επίσης το ΟΡΑΜΑ δεν σταμάτησε να κρούει τον κώδωνα κινδύνου ότι με την παντελή έλλειψη ενεργητικής συμμετοχής της Μήλου στις διεργασίες σύνταξης του κειμένου της επί μακρόν εκκολαπτόμενης στο ΥΠΕΧΩΔΕ Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την μεταβατική, για δύο ή τρία χρόνια, θεσμοθέτηση της περιοχής, αφήναμε να συντάσσονται οι διατάξεις της ΕΡΗΜΗΝ μας και ασχέτως προς τα συμφέροντά μας. Ούτε οι διορθώσεις και βελτιώσεις που πρότεινε το ΟΡΑΜΑ ούτε οι πιθανές εύστοχες παρατηρήσεις πολλών ντόπιων ενδιαφερομένων είχαν τρόπο να εισακουσθούν και να επηρεάσουν τη σύνταξη της ΚΥΑ. Ενώ από την άλλη μεριά άλλοι ενδιαφερόμενοι επηρέαζαν αποτελεσματικά την διαμόρφωση των διατάξεων ώστε να μην αντικρούουν τα συμφέροντα και τους σχεδιασμούς τους. Παίχτηκε δηλαδή άλλη μια φορά το παιχνίδι όπου ο ασυντόνιστα φωνασκών λαός, χωρίς κοινή συνισταμένη και εκπροσώπηση υστερεί από τους λίγους που ξέρουν τι θέλουν και πώς να λειτουργήσουν οργανωμένα.
Αλλά ποιος άκουγε το ΟΡΑΜΑ;
Η Μήλος λοιπόν, χωρίς διαμορφωμένες κοινές θέσεις, και έτσι χωρίς τη δυνατότητα δυναμικής παρέμβασής της στο υπουργείο, έμεινε εκτός διαλόγου, ξορκίζοντας το επερχόμενο μοιραίο.
Τώρα η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) βγήκε.
Πρόκειται για μια επεξεργασία – αναθεώρηση των όρων του κειμένου του Σχεδίου του Προεδρικού Διατάγματος (ΣΠΔ) του 2001 με τις εξής βασικές διαφοροποιήσεις:
Α. Η ΚΥΑ είναι απόλυτα περιοριστική, ενώ το ΣΠΔ δεν ήταν, της δυνατότητας αγροτουριστικής ανάπτυξης στην προστατευόμενη περιοχή. Kαι αυτό το κάνει καταργώντας ή περιορίζοντας εξαιρετικά τη δόμηση, σε σχέση με το ΣΠΔ.
- Δεν επιτρέπει καθόλου νέα δόμηση στη συνδετική Ζώνη ΙΙ (ενώ το ΣΠΔ επέτρεπε τη δυνατότητα νέας οικοδομής 200τμ σε κατάτμηση 20 στρεμ. ή και σε προϋπάρχον οικόπεδο 4 στρεμ). Στην ουσία η ΚΥΑ ταυτίζει τη Ζώνη ΙΙ με τη Ζώνη Ι της απόλυτης προστασίας, δηλαδή επεκτείνει το καθεστώς της Ζώνης Ι καθ’ όλη την έκταση της Ζώνης ΙΙ.
- Στη Ζώνη ΙΙΙ, που υποτίθεται ότι είναι η Ζώνη για την οικοανάπτυξη, περιορίζει την δόμηση για κατοικία στα 200τμ, σε κατάτμηση 8 στρεμ, από τα 250τμ που έδινε το ΣΠΔ.
- Δεν παρέχει καθόλου όρους δόμησης, και έτσι καταργεί τη δυνατότητα δόμησης, για κτίσματα επιχειρήσεων ανάπτυξης του αγροτουριστικού χαρακτήρα της Ζώνης ΙΙΙ, ήτοι για ξενώνες, φάρμες, εστιατόρια, αναψυκτήρια, mini markets κτλ. Έτσι καταργεί κάθε κίνητρο για αγροτουριστική ανάπτυξη, δηλαδή τα μόνα κίνητρα για την αποδοχή της θεσμοθέτησης της προστατευόμενης περιοχής από τους κατοίκους. Αυτό αντίκειται και στη φιλοσοφία των προστατευόμενων περιοχών, όπως έχει σήμερα διαμορφωθεί, που θέλει την προστασία του περιβάλλοντος να συμβαδίζει με μια οικοανάπτυξη της περιοχής στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης. (Σημειώστε ότι πουθενά σε όλο το κείμενο της ΚΥΑ δεν χαρακτηρίζεται η προστατευόμενη περιοχή ως περιοχή οικοανάπτυξης, (όπως έκανε το ΣΠΔ), αποφεύγεται οποιοσδήποτε χαρακτηρισμός της περιοχής, αντίθετα προς τις επιταγές του νόμου 1650/1986).
Το ΣΠΔ προέβλεπε για τις παραπάνω χρήσεις δόμηση 200τμ στα 8 στρεμ. και επέτρεπε μικρές μόνο τουριστικές εγκαταστάσεις μέχρι 800τμ.
- Αντίθετα, η ΚΥΑ δείχνει πως δεν θέλει μικρομεσαίους στην τουριστική εκμετάλλευση της περιοχής. Την διαθέτει μόνο για μεγάλες, ακριβές και πολυτελείς μονάδες, με ελάχιστο οικόπεδο 50 στρεμ. Και εκεί τους δίνει δόμηση 3750τμ! και ένα κρεβάτι ανά στρέμμα. Δηλαδή φωτογραφίζει ακριβές, κλειστές τουριστικές εγκαταστάσεις αποκλειστικά για πλούσιους. Ο πραγματικός φυσιολάτρης επισκέπτης δεν θα έχει πού να μείνει και πού να σταθεί στη δυτική Μήλο! Έτσι δεν θα υπάρξει καθόλου μια ισόρροπη, απλωμένη και διάσπαρτη στην περιοχή οικολογική-αγροτουριστική ανάπτυξη, αλλά θα είναι μια άδεια περιοχή με θύλακες κάποιες μονάδες πολυτελείας. Τελικά δηλαδή η προστατευόμενη περιοχή θα υπάρχει επ’ ωφελεία μάλλον των μονάδων αυτών παρά προς όφελος των κατοίκων της Μήλου και του μέσου επισκέπτη της.
Φαίνεται καθαρά πως οι συντάκτες της ΚΥΑ, εκεί που δεν είχαν αντίλογο (δηλαδή παρέμβαση από εκπροσώπηση των συμφερόντων του Μηλέικου κόσμου) έγιναν ακραιφνείς οικολόγοι, εντείνοντας την προστασία του περιβάλλοντος και παραβλέποντας την αειφόρο ανάπτυξη. Ενώ εκεί που προφανώς υπήρξαν πιέσεις έγιναν παραχωρήσεις….
Β. Ο ισχυρισμός μας αυτός ισχύει και για την παράγραφο της ΚΥΑ που αφορά τις εξορυκτικές δραστηριότητες. Εκεί, επιπλέον των όσων επέτρεπε το ΣΠΔ για συνέχισή τους - μέσα όμως στις περιοχές με ισχύουσα άδεια - η ΚΥΑ δίνει την δυνατότητα και για νέα λατομεία (και, προσοχή! και για μεταλλεία!…) σε νέες θέσεις, με απόφαση του Υπ. Ανάπτυξης "για σπουδαίους οικονομικούς λόγους".
Γ. Η ΚΥΑ έχει και άλλα επί μέρους τρωτά και εσωτερικές αντιφάσεις. Είναι γενικά δυσμενέστερη από το σχετικά πιο ισορροπημένο ΣΠΔ. Θα ασχοληθούμε με αυτά κατά την λεπτομερέστερη συζήτησή της.
Η κεντρική ελληνική διοίκηση έδειξε για μια ακόμη φορά πόσο αφ’ υψηλού, ξέμακρη και άσχετη αντιμετώπιση κάνει σε θέματα που καίνε κάποιο ντόπιο πληθυσμό. Δεν έχει προηγηθεί κανένας διάλογος, καμιά αμφίδρομη ενημέρωση, αλλά παρανομώντας – γιατί ο νόμος επιτάσσει διαδικασίες ενημέρωσης – έβαλε κάποιους ειδικούς γραφειοκράτες της να φτιάξουν ένα κανονιστικό κείμενο μόνο και μόνο για να ξεμπερδεύει με την ευρωπαϊκή της υποχρέωση. Ένα κείμενο που κάποιοι γράφουν από τα γραφεία τους χωρίς να αντικρίζουν και ν’ ακούν αυτούς που το κείμενο αφορά και που θα υποστούν τις επιπτώσεις του. Το κεντρικό κράτος καταφέρνει με αυτή την άσχετη διαχείριση της υπόθεσης να απογοητεύει ακόμα και τους κάποιους που κατ’ αρχήν την προσεγγίζουν εποικοδομητικά.
Για να μη μας φταίνε όμως μονάχα οι άλλοι για την τροπή που πήραν τα πράγματα θα πρέπει να ξαναπούμε ότι η Μήλος φταίει κατά το ότι από την εποχή του ΣΠΔ μέχρι σήμερα υιοθέτησε μια στάση γενικά αρνητική στην ιδέα της προστατευόμενης περιοχής, μια στάση μη ρεαλιστική αλλά εχθρική και ασυνεννόητη που απέκλειε τον διάλογο. Η τοπική αυτοδιοίκηση αντιμετώπισε το θέμα σαν καυτή πατάτα και περιορίστηκε, αντί να μπει στην ουσία του, να γράψει γράμματα στο υπουργείο προειδοποιώντας γενικώς για την ανάγκη συνεννοήσεων πριν την διαμόρφωση της ΚΥΑ. Δεν υπήρξε όμως μια επιθετική πολιτική εκ μέρους της Μήλου για συνδιαμόρφωση των όρων της ΚΥΑ.
Τώρα, τι κάνουμε;
Η ΚΥΑ είναι ένα μεταβατικό νομοθέτημα που έχει ισχύ δύο (συν ένα) χρόνια. Ακόμα κι αν την ανατρέψουμε στο Συμβούλιο Επικρατείας για τυπικούς λόγους θα πρέπει να ξαναεκδοθεί (με καλύτερους όρους, μετά από διαβούλευση κτλ). Μετά πάντως από δύο χρόνια οφείλει να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα που θα είναι το οριστικό χωροταξικό της περιοχής. Αυτό θα διαμορφωθεί ανάλογα με τις δυναμικές που θα υπάρξουν στο μεταξύ διάστημα. Εμείς οι Μηλιοί δεν είχαμε την δική μας δυναμική στην διαμόρφωση της ΚΥΑ γιατί δεν θέλαμε να πιστέψουμε πως η θεσμοθέτηση της περιοχής είναι γεγονός και ότι άρα έπρεπε να ρίξουμε το βάρος μας και ασχοληθούμε με την βελτιστοποίηση των όρων της θεσμοθέτησης. Τώρα που το πιστέψαμε (το πιστέψαμε άραγε;) έχουμε μπροστά μας δυο χρόνια να σκεφτούμε σοβαρά και εποικοδομητικά, να διαμορφώσουμε απόψεις, και να προσπαθήσουμε να περάσουμε τις απόψεις μας στο κείμενο του ΠΔ.
Πρέπει να κάτσουμε και να γράψουμε το δικό του πλήρες κείμενο για το ΠΔ. Παίρνοντας υπ’ όψη και το παλιό σχέδιο του ΠΔ και την ΚΥΑ και τις πάμπολλες παρατηρήσεις μας και αντιρρήσεις μας και προτάσεις μας σε σχέση μ’ αυτά, που τις δημοσιεύουμε από το 2001. Και τους σχετικούς νόμους και το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Και βεβαίως, και πάνω απ’ όλα, τις ιδέες και παρατηρήσεις κάθε ενδιαφερόμενου που θα έχει την καλοσύνη να μας τις κοινοποιήσει. Να καταλήξουμε λοιπόν σε ένα κείμενο-πρόταση Προεδρικού Διατάγματος που θα το θέσουμε στη διάθεση της τοπικής αυτοδιοίκησης για τα περαιτέρω.
Από την άλλη μεριά ο Δήμος Μήλου είναι έτοιμος να ξεκινήσει το πιο τολμηρό εγχείρημα της διπλής θητείας του. Τη μελέτη και προώθηση για υλοποίηση του Χωροταξικού όλης της Μήλου. Καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει… Ότι όμως και να γίνει θα πρέπει στο τέλος το Προεδρικό Διάταγμα που θα γίνει για την Προστατευόμενη Περιοχή Δυτικής Μήλου και το Χωροταξικό όλης της Μήλου να παντρεύονται. Δηλαδή δεν μπορεί το Χωροταξικό να μην συμφωνεί με το Προεδρικό Διάταγμα σε ότι αφορά στη Δυτική Μήλο. Κι όσο ετοιμάζεται το Χωροταξικό μας δεν θα μπορεί παρά να παίρνει υπ’ όψη του την υφιστάμενη ΚΥΑ. Εκτός εάν έχουμε κατορθώσει να προχωρήσουμε την εκπόνηση και κοινή αποδοχή απ’ όλους, (και τελικά και από την κεντρική διοίκηση), του δικού μας σχεδίου για το ΠΔ Δυτικής Μήλου ώστε να κάνουμε αυτό και μέρος του Χωροταξικού μας.
Η συζήτηση που θα πρέπει να γίνει για την υιοθέτηση αρχών, κατευθύνσεων και προτιμήσεων για το Χωροταξικό είναι του ίδιου τύπου με την συζήτηση που αναφέραμε στην αρχή αυτού του άρθρου περί την Αειφορική Ανάπτυξη και τον σχεδιασμό του μέλλοντος του νησιού, δηλαδή την Τοπική Ατζέντα 21. Είτε Χωροταξικό το λες είτε Τοπική Ατζέντα 21 ο προβληματισμός που πρέπει να διατυπωθεί και να απαντηθεί είναι ο ίδιος: Τι είδους τόπο και τι είδους μέλλον θέλουμε να έχουμε. Να λοιπόν που δεν τη γλυτώνουμε, πρέπει κάποτε να συζητήσουμε και μάλιστα να είμαστε υποχρεωμένοι σε κάτι να συμφωνήσουμε. Αν θέλουμε να ξεκολλήσουμε από την καφενειακή μας διχογνωμία και, άρα, απραξία κι αναποτελεσματικότητα.
Όλα αυτά όμως χρειάζονται σοβαρότητα, μεθοδικότητα, ευρύτητα σκέψης, απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, θέλουν εγκατάλειψη της μικροπολιτικής νοοτροπίας και των μικροπολιτικών προτεραιοτήτων. Θέλουνε κυρίως τόλμη για συνεργασία κι εμπιστοσύνη. Δηλαδή χρειαζόμαστε ουρανομήκη άλματα ωριμότητας.
Και δεν είναι μόνο η Δυτική Μήλος και το Χωροταξικό. Έρχονται κι άλλα. Ο ορίζοντας είναι γεμάτος προκλήσεις που δεν θα αντιμετωπίζονται με την απλουστευτική διαδικασία των κινητοποιήσεων. Θα χρειαστούμε γνώση….
και για το τι πρέπει να κάνουμε.
Φύλλο ΟΡΑΜΑτος Μαρτίου 2007
Από τις αρχές του 2002 που γνωστοποιήθηκε το προταθέν από τον μελετητή Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τη θεσμοθέτηση της περιοχής και για όλο το διάστημα μέχρι σήμερα το ΟΡΑΜΑ δημοσίευσε επανειλημμένα και υποστήριξε προς κάθε κατεύθυνση την εξής θέση:
Το ότι η περιοχή έχει μπει στο Natura 2000 από το 1996 και ότι οφείλει αναπόφευκτα να θεσμοθετηθεί σε Προστατευόμενη Περιοχή είναι γεγονός μη αναστρέψιμο. Άρα δεν έχει νόημα ούτε να κραυγάζουμε άναρθρη άρνηση και να σκιαμαχούμε λαϊκίζοντας αλλά ούτε και να στρουθοκαμηλίζουμε αποφεύγοντας την ουσία του θέματος. Γιατί η ουσία του θέματος δεν ήταν πια αν θα γίνει ή δε θα γίνει η προστατευόμενη περιοχή αλλά με ποιες συγκεκριμένες διατάξεις θα θεσμοθετηθεί. Το ΟΡΑΜΑ από την πρώτη στιγμή επεσήμανε τα δυσμενή σημεία του σχεδίου του ΠΔ και πρότεινε, εγγράφως και προς όλους, τις αναγκαίες αλλαγές διατάξεων αλλά και προσθήκες για τους όρους και κανόνες που θα ισχύσουν στην περιοχή, τη διάρθρωσή της, την οργάνωση της διαχείρισής της, ανταποδοτικά μέτρα κλπ, που θα συγκροτούσαν συνολικά ένα πιο ευνοϊκό πλαίσιο, με κίνητρα για την ανάπτυξη οικολογικού τουρισμού στην περιοχή, ώστε να αποβεί όχι μια "απαγορευμένη περιοχή" αλλά μια περιοχή οικο-ανάπτυξης προς το συμφέρον των κατοίκων της και όλων των Μηλιών. (Αυτό άλλωστε είναι και το σύγχρονο πνεύμα για τη διαχείριση προστατευόμενων περιοχών διεθνώς. Δεν θέλει απόλυτα απομονωμένες νησίδες αλλά ενσωμάτωσή τους στον οικολογικό, οικονομικό και κοινωνικό περίγυρο. Ενεργός αειφορική διαχείριση και ανάπτυξή τους, που να εξασφαλίζει βεβαίως την προστασία της φύσης αλλά και να μην αποκλείει τις συμβατές με αυτήν ανθρώπινες επιχειρησιακές και άλλες δραστηριότητες. Έτσι που ο κόσμος να θέλει, να θεωρεί συμφέρον την προστασία και διατήρηση του κάλλους της περιοχής κι όχι να είναι η προστασία επιβαλλόμενη από απαγορεύσεις και περιορισμούς). Δηλαδή το ΟΡΑΜΑ πρότεινε αυτά που θα μετέτρεπαν το εμφανιζόμενο πρόβλημα (του αποκλεισμού της περιοχής λόγω της προστασίας του περιβάλλοντος) σε αναπτυξιακή ευκαιρία για το νησί μας μέσα από έναν επαναπροσανατολισμό του τουρισμού μας προς έναν τουρισμό με κυρίαρχα περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Με δυο λόγια το πώς να κάνουμε την προστατευόμενη περιοχή αξιοποιήσιμο τουριστικό προϊόν του νησιού μας. Να προβάλλουμε και να πουλάμε "Φυσικό Πάρκο Δυτικής Μήλου".
Επίσης το ΟΡΑΜΑ δεν σταμάτησε να κρούει τον κώδωνα κινδύνου ότι με την παντελή έλλειψη ενεργητικής συμμετοχής της Μήλου στις διεργασίες σύνταξης του κειμένου της επί μακρόν εκκολαπτόμενης στο ΥΠΕΧΩΔΕ Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την μεταβατική, για δύο ή τρία χρόνια, θεσμοθέτηση της περιοχής, αφήναμε να συντάσσονται οι διατάξεις της ΕΡΗΜΗΝ μας και ασχέτως προς τα συμφέροντά μας. Ούτε οι διορθώσεις και βελτιώσεις που πρότεινε το ΟΡΑΜΑ ούτε οι πιθανές εύστοχες παρατηρήσεις πολλών ντόπιων ενδιαφερομένων είχαν τρόπο να εισακουσθούν και να επηρεάσουν τη σύνταξη της ΚΥΑ. Ενώ από την άλλη μεριά άλλοι ενδιαφερόμενοι επηρέαζαν αποτελεσματικά την διαμόρφωση των διατάξεων ώστε να μην αντικρούουν τα συμφέροντα και τους σχεδιασμούς τους. Παίχτηκε δηλαδή άλλη μια φορά το παιχνίδι όπου ο ασυντόνιστα φωνασκών λαός, χωρίς κοινή συνισταμένη και εκπροσώπηση υστερεί από τους λίγους που ξέρουν τι θέλουν και πώς να λειτουργήσουν οργανωμένα.
Αλλά ποιος άκουγε το ΟΡΑΜΑ;
Η Μήλος λοιπόν, χωρίς διαμορφωμένες κοινές θέσεις, και έτσι χωρίς τη δυνατότητα δυναμικής παρέμβασής της στο υπουργείο, έμεινε εκτός διαλόγου, ξορκίζοντας το επερχόμενο μοιραίο.
Τώρα η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) βγήκε.
Πρόκειται για μια επεξεργασία – αναθεώρηση των όρων του κειμένου του Σχεδίου του Προεδρικού Διατάγματος (ΣΠΔ) του 2001 με τις εξής βασικές διαφοροποιήσεις:
Α. Η ΚΥΑ είναι απόλυτα περιοριστική, ενώ το ΣΠΔ δεν ήταν, της δυνατότητας αγροτουριστικής ανάπτυξης στην προστατευόμενη περιοχή. Kαι αυτό το κάνει καταργώντας ή περιορίζοντας εξαιρετικά τη δόμηση, σε σχέση με το ΣΠΔ.
- Δεν επιτρέπει καθόλου νέα δόμηση στη συνδετική Ζώνη ΙΙ (ενώ το ΣΠΔ επέτρεπε τη δυνατότητα νέας οικοδομής 200τμ σε κατάτμηση 20 στρεμ. ή και σε προϋπάρχον οικόπεδο 4 στρεμ). Στην ουσία η ΚΥΑ ταυτίζει τη Ζώνη ΙΙ με τη Ζώνη Ι της απόλυτης προστασίας, δηλαδή επεκτείνει το καθεστώς της Ζώνης Ι καθ’ όλη την έκταση της Ζώνης ΙΙ.
- Στη Ζώνη ΙΙΙ, που υποτίθεται ότι είναι η Ζώνη για την οικοανάπτυξη, περιορίζει την δόμηση για κατοικία στα 200τμ, σε κατάτμηση 8 στρεμ, από τα 250τμ που έδινε το ΣΠΔ.
- Δεν παρέχει καθόλου όρους δόμησης, και έτσι καταργεί τη δυνατότητα δόμησης, για κτίσματα επιχειρήσεων ανάπτυξης του αγροτουριστικού χαρακτήρα της Ζώνης ΙΙΙ, ήτοι για ξενώνες, φάρμες, εστιατόρια, αναψυκτήρια, mini markets κτλ. Έτσι καταργεί κάθε κίνητρο για αγροτουριστική ανάπτυξη, δηλαδή τα μόνα κίνητρα για την αποδοχή της θεσμοθέτησης της προστατευόμενης περιοχής από τους κατοίκους. Αυτό αντίκειται και στη φιλοσοφία των προστατευόμενων περιοχών, όπως έχει σήμερα διαμορφωθεί, που θέλει την προστασία του περιβάλλοντος να συμβαδίζει με μια οικοανάπτυξη της περιοχής στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης. (Σημειώστε ότι πουθενά σε όλο το κείμενο της ΚΥΑ δεν χαρακτηρίζεται η προστατευόμενη περιοχή ως περιοχή οικοανάπτυξης, (όπως έκανε το ΣΠΔ), αποφεύγεται οποιοσδήποτε χαρακτηρισμός της περιοχής, αντίθετα προς τις επιταγές του νόμου 1650/1986).
Το ΣΠΔ προέβλεπε για τις παραπάνω χρήσεις δόμηση 200τμ στα 8 στρεμ. και επέτρεπε μικρές μόνο τουριστικές εγκαταστάσεις μέχρι 800τμ.
- Αντίθετα, η ΚΥΑ δείχνει πως δεν θέλει μικρομεσαίους στην τουριστική εκμετάλλευση της περιοχής. Την διαθέτει μόνο για μεγάλες, ακριβές και πολυτελείς μονάδες, με ελάχιστο οικόπεδο 50 στρεμ. Και εκεί τους δίνει δόμηση 3750τμ! και ένα κρεβάτι ανά στρέμμα. Δηλαδή φωτογραφίζει ακριβές, κλειστές τουριστικές εγκαταστάσεις αποκλειστικά για πλούσιους. Ο πραγματικός φυσιολάτρης επισκέπτης δεν θα έχει πού να μείνει και πού να σταθεί στη δυτική Μήλο! Έτσι δεν θα υπάρξει καθόλου μια ισόρροπη, απλωμένη και διάσπαρτη στην περιοχή οικολογική-αγροτουριστική ανάπτυξη, αλλά θα είναι μια άδεια περιοχή με θύλακες κάποιες μονάδες πολυτελείας. Τελικά δηλαδή η προστατευόμενη περιοχή θα υπάρχει επ’ ωφελεία μάλλον των μονάδων αυτών παρά προς όφελος των κατοίκων της Μήλου και του μέσου επισκέπτη της.
Φαίνεται καθαρά πως οι συντάκτες της ΚΥΑ, εκεί που δεν είχαν αντίλογο (δηλαδή παρέμβαση από εκπροσώπηση των συμφερόντων του Μηλέικου κόσμου) έγιναν ακραιφνείς οικολόγοι, εντείνοντας την προστασία του περιβάλλοντος και παραβλέποντας την αειφόρο ανάπτυξη. Ενώ εκεί που προφανώς υπήρξαν πιέσεις έγιναν παραχωρήσεις….
Β. Ο ισχυρισμός μας αυτός ισχύει και για την παράγραφο της ΚΥΑ που αφορά τις εξορυκτικές δραστηριότητες. Εκεί, επιπλέον των όσων επέτρεπε το ΣΠΔ για συνέχισή τους - μέσα όμως στις περιοχές με ισχύουσα άδεια - η ΚΥΑ δίνει την δυνατότητα και για νέα λατομεία (και, προσοχή! και για μεταλλεία!…) σε νέες θέσεις, με απόφαση του Υπ. Ανάπτυξης "για σπουδαίους οικονομικούς λόγους".
Γ. Η ΚΥΑ έχει και άλλα επί μέρους τρωτά και εσωτερικές αντιφάσεις. Είναι γενικά δυσμενέστερη από το σχετικά πιο ισορροπημένο ΣΠΔ. Θα ασχοληθούμε με αυτά κατά την λεπτομερέστερη συζήτησή της.
Η κεντρική ελληνική διοίκηση έδειξε για μια ακόμη φορά πόσο αφ’ υψηλού, ξέμακρη και άσχετη αντιμετώπιση κάνει σε θέματα που καίνε κάποιο ντόπιο πληθυσμό. Δεν έχει προηγηθεί κανένας διάλογος, καμιά αμφίδρομη ενημέρωση, αλλά παρανομώντας – γιατί ο νόμος επιτάσσει διαδικασίες ενημέρωσης – έβαλε κάποιους ειδικούς γραφειοκράτες της να φτιάξουν ένα κανονιστικό κείμενο μόνο και μόνο για να ξεμπερδεύει με την ευρωπαϊκή της υποχρέωση. Ένα κείμενο που κάποιοι γράφουν από τα γραφεία τους χωρίς να αντικρίζουν και ν’ ακούν αυτούς που το κείμενο αφορά και που θα υποστούν τις επιπτώσεις του. Το κεντρικό κράτος καταφέρνει με αυτή την άσχετη διαχείριση της υπόθεσης να απογοητεύει ακόμα και τους κάποιους που κατ’ αρχήν την προσεγγίζουν εποικοδομητικά.
Για να μη μας φταίνε όμως μονάχα οι άλλοι για την τροπή που πήραν τα πράγματα θα πρέπει να ξαναπούμε ότι η Μήλος φταίει κατά το ότι από την εποχή του ΣΠΔ μέχρι σήμερα υιοθέτησε μια στάση γενικά αρνητική στην ιδέα της προστατευόμενης περιοχής, μια στάση μη ρεαλιστική αλλά εχθρική και ασυνεννόητη που απέκλειε τον διάλογο. Η τοπική αυτοδιοίκηση αντιμετώπισε το θέμα σαν καυτή πατάτα και περιορίστηκε, αντί να μπει στην ουσία του, να γράψει γράμματα στο υπουργείο προειδοποιώντας γενικώς για την ανάγκη συνεννοήσεων πριν την διαμόρφωση της ΚΥΑ. Δεν υπήρξε όμως μια επιθετική πολιτική εκ μέρους της Μήλου για συνδιαμόρφωση των όρων της ΚΥΑ.
Τώρα, τι κάνουμε;
Η ΚΥΑ είναι ένα μεταβατικό νομοθέτημα που έχει ισχύ δύο (συν ένα) χρόνια. Ακόμα κι αν την ανατρέψουμε στο Συμβούλιο Επικρατείας για τυπικούς λόγους θα πρέπει να ξαναεκδοθεί (με καλύτερους όρους, μετά από διαβούλευση κτλ). Μετά πάντως από δύο χρόνια οφείλει να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα που θα είναι το οριστικό χωροταξικό της περιοχής. Αυτό θα διαμορφωθεί ανάλογα με τις δυναμικές που θα υπάρξουν στο μεταξύ διάστημα. Εμείς οι Μηλιοί δεν είχαμε την δική μας δυναμική στην διαμόρφωση της ΚΥΑ γιατί δεν θέλαμε να πιστέψουμε πως η θεσμοθέτηση της περιοχής είναι γεγονός και ότι άρα έπρεπε να ρίξουμε το βάρος μας και ασχοληθούμε με την βελτιστοποίηση των όρων της θεσμοθέτησης. Τώρα που το πιστέψαμε (το πιστέψαμε άραγε;) έχουμε μπροστά μας δυο χρόνια να σκεφτούμε σοβαρά και εποικοδομητικά, να διαμορφώσουμε απόψεις, και να προσπαθήσουμε να περάσουμε τις απόψεις μας στο κείμενο του ΠΔ.
Πρέπει να κάτσουμε και να γράψουμε το δικό του πλήρες κείμενο για το ΠΔ. Παίρνοντας υπ’ όψη και το παλιό σχέδιο του ΠΔ και την ΚΥΑ και τις πάμπολλες παρατηρήσεις μας και αντιρρήσεις μας και προτάσεις μας σε σχέση μ’ αυτά, που τις δημοσιεύουμε από το 2001. Και τους σχετικούς νόμους και το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Και βεβαίως, και πάνω απ’ όλα, τις ιδέες και παρατηρήσεις κάθε ενδιαφερόμενου που θα έχει την καλοσύνη να μας τις κοινοποιήσει. Να καταλήξουμε λοιπόν σε ένα κείμενο-πρόταση Προεδρικού Διατάγματος που θα το θέσουμε στη διάθεση της τοπικής αυτοδιοίκησης για τα περαιτέρω.
Από την άλλη μεριά ο Δήμος Μήλου είναι έτοιμος να ξεκινήσει το πιο τολμηρό εγχείρημα της διπλής θητείας του. Τη μελέτη και προώθηση για υλοποίηση του Χωροταξικού όλης της Μήλου. Καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει… Ότι όμως και να γίνει θα πρέπει στο τέλος το Προεδρικό Διάταγμα που θα γίνει για την Προστατευόμενη Περιοχή Δυτικής Μήλου και το Χωροταξικό όλης της Μήλου να παντρεύονται. Δηλαδή δεν μπορεί το Χωροταξικό να μην συμφωνεί με το Προεδρικό Διάταγμα σε ότι αφορά στη Δυτική Μήλο. Κι όσο ετοιμάζεται το Χωροταξικό μας δεν θα μπορεί παρά να παίρνει υπ’ όψη του την υφιστάμενη ΚΥΑ. Εκτός εάν έχουμε κατορθώσει να προχωρήσουμε την εκπόνηση και κοινή αποδοχή απ’ όλους, (και τελικά και από την κεντρική διοίκηση), του δικού μας σχεδίου για το ΠΔ Δυτικής Μήλου ώστε να κάνουμε αυτό και μέρος του Χωροταξικού μας.
Η συζήτηση που θα πρέπει να γίνει για την υιοθέτηση αρχών, κατευθύνσεων και προτιμήσεων για το Χωροταξικό είναι του ίδιου τύπου με την συζήτηση που αναφέραμε στην αρχή αυτού του άρθρου περί την Αειφορική Ανάπτυξη και τον σχεδιασμό του μέλλοντος του νησιού, δηλαδή την Τοπική Ατζέντα 21. Είτε Χωροταξικό το λες είτε Τοπική Ατζέντα 21 ο προβληματισμός που πρέπει να διατυπωθεί και να απαντηθεί είναι ο ίδιος: Τι είδους τόπο και τι είδους μέλλον θέλουμε να έχουμε. Να λοιπόν που δεν τη γλυτώνουμε, πρέπει κάποτε να συζητήσουμε και μάλιστα να είμαστε υποχρεωμένοι σε κάτι να συμφωνήσουμε. Αν θέλουμε να ξεκολλήσουμε από την καφενειακή μας διχογνωμία και, άρα, απραξία κι αναποτελεσματικότητα.
Όλα αυτά όμως χρειάζονται σοβαρότητα, μεθοδικότητα, ευρύτητα σκέψης, απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, θέλουν εγκατάλειψη της μικροπολιτικής νοοτροπίας και των μικροπολιτικών προτεραιοτήτων. Θέλουνε κυρίως τόλμη για συνεργασία κι εμπιστοσύνη. Δηλαδή χρειαζόμαστε ουρανομήκη άλματα ωριμότητας.
Και δεν είναι μόνο η Δυτική Μήλος και το Χωροταξικό. Έρχονται κι άλλα. Ο ορίζοντας είναι γεμάτος προκλήσεις που δεν θα αντιμετωπίζονται με την απλουστευτική διαδικασία των κινητοποιήσεων. Θα χρειαστούμε γνώση….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου